Złośliwi mówią, że to najlepiej wyciszony samochód świata-wysocy zatykają sobie w nim uszy kolanami, trzeba być zaprawionym w biegach bo często zacierają się szczotki rozrusznika i trzeba zapalać na pych...Jaki tak na prawdę jest pojazd, który dzięki towarzyszowi Gierkowi zmotoryzował Polskę?

Historia Polskiego Fiata 126 sięga roku... 1936! Wtedy to rozpoczęta została produkcja samochodu o nazwie Fiat 500 Topolino. Ten mały dwuosobowy samochodzik ( wymiary: 3215 x 1275 x 1372 mm -dł.x szer.x wys. ) miał pod maską czterocylindrowe " monstrum '' o pojemności skokowej 569 cm3, którego moc zamykała się w 9,6 kW ( czyli 13 KM ). Silnik był umieszczony z przodu pojazdu i za pośrednictwem wału napędzał koła tylne. Fiacik był w stanie rozpędzić się do 85 km/h przy zużyciu paliwa ok. 6,5 l/100 km.

Kolejnym protoplastą malucha był Fiat 500 Nuova. Produkcję tegoż wehikułu rozpoczęto w roku 1957. Autko było już 4 osobowe i posiadało 2 cylindrowy silnik chłodzony powietrzem. Kierowca miał do dyspozycji olbrzymią moc 16,5 KM osiąganą z pojemności 479,5 cm3. Nuova rozwijał maksymalną prędkość 95 km/h, lecz był bardziej ekonomiczny niż jego poprzednik i zużywał jedynie 4,5 litra paliwa na 100 km.

W roku 1965 pojawił się Fiat 500 F. Była to udoskonalona wersja Nuovy, charakteryzująca sie przede wszystkim zmienionym wyglądem zewnętrznym w stosunku do poprzednika ( zmiana kierunku otwierania się drzwi, większa szyba przednia ). Modyfikacje nie ominęły także zespołu napędowego: silnik został wzmocniony o ok. 0,7 kW ( 1 KM ), co nie wpłynęło w żadnym stopniu na dynamikę pojazdu ani na prędkość maksymalną, wzrosło za to zużycie paliwa do 5,5 l/100 km.

Wszystko zaczęło się w roku 1971. Edward Gierek wyciągnął asa z rękawa: dość biedy! Dość wyrzeczeń! Obok rozwoju przemysłu ciężkiego należy położyć nacisk na rozwój artykułów konsumpcyjnych! Stwierdzenie to stało się dla wielu Polaków objawieniem. Samochód dla każdego Polaka... Polski Volkswagen!

29 października 1971 roku została podpisana umowa przewidująca rozpoczęcie produkcji licencyjnej włoskiego Fiata 126. Już na początku 1972 roku została powołana do życia Fabryka Samochodów Małolitrażowych. Inwestycja ruszyła z wielkim rozmachem, a na VI Zjeździe Partii zyskała miano priorytetowej.

W czerwcu 1973 roku pierwsze Fiaty 126 zjechały z taśm montażowych FSM. Pierwsze egzemplarze można było rozpoznać po tabliczkach umieszczonych na tylnych błotnikach między drzwiami a kołami, około 10 cm nad progiem, z napisem: "Licencja Fiat". Początkowo maluszki były wytwarzane z silnikami o pojemności 594 cm3 i mocy 23 KM, z czasem jednak były poddawane modernizacjom takim jak: wzrost maksymalnego momentu obrotowego, synchronizacja biegów II, III i IV, przeniesienie zbiornika paliwa pod tylną kanapę oraz zastosowana została dzielona kolumna kierownicy co zwiększało bezpieczeństwo w razie wypadku.

Rok 1977 przyniósł poważniejsze zmiany a mianowicie został wprowadzony do produkcji silnik o pojemności skokowej 652 cm3 osiągający moc 24 KM i nadający pojazdowi prędkość maksymalną 105 km/h. Mimo wzrostu mocy silnika dynamika auta nie poprawiła się, wzrosło zaś zużycie paliwa, które ustaliło się na poziomie ok. 6 l/100 km. Dodatkowe zmiany to powiększenie średnicy hamulców bębnowych, prądnica została zastąpiona alternatorem oraz zmieniony został wystrój wnętrza.

Na rynku pojawiły się 4 wersje: 650standard, 650 specjal, 650 lux i 650 komfort. Wersje te różniły się od siebie rozwiązaniami technicznymi, lecz przede wszystkim wyglądem. Przykładowo w wersji komfort wprowadzona została ogrzewana tylna szyba, bezwładnościowe pasy bezpieczeństwa, zderzaki z tworzywa sztucznego, uchylne tylne szyby. Wersja ta charakteryzowała się także pokryciami siedzeń z welutyny i bocznymi listwami z tworzywa sztucznego.

Kolejne modernizacje Fiata 126p przypadają na lata 1982-1983. Zmiana głowicy silnika, wałka rozrządu, gaźnika, aparatu zapłonowego i tłumika zaowocowała zmniejszeniem zużycia paliwa o około 15 %. Wersję tą można rozpoznać po oznaczeniu 650E.

Rok 1987 to początek produkcji nowej odmiany malucha o nazwie BIS. Samochodzik został wyposażony w chłodzony cieczą silnik o pojemności 703 cm3 i osiągał moc 27 KM. Umieszczenie silnika w pozycji leżącej umożliwiło wygospodarowanie dodatkowego miejsca z tyłu pojazdu, co umożliwiło zastosowanie trzecich drzwi unoszonych ku górze. Zyskał on wiele zalet jako samochód miejski, jednak autko nie zostało uznane za konstrukcję zbyt udaną, wobec czego po 4 latach zaprzestano jego produkcji.

W tym samym czasie została przeprowadzona modyfikacja wyglądu auta. Zmiany polegały na zastosowaniu nowych zderzaków, nowej deski rozdzielczej, zmieniona została kierownica na bardziej ergonomiczną. Wersja ta miała oznaczenie FL.

W roku 1991 pojawił się pierwszy maluch kabrio. Generalnie poza obciętym dachem nie różniła się od wersji FL. Do wyboru były jednak dwie wersje: z pałąkiem zabezpieczającym w razie dachowania, lub bez.

Rok 1994 to ostatnia już poważna modernizacja 126p. Zmienia się nazwa z 126p na 126el. Zmiany dotyczą głównie wyglądu zewnętrznego. Zostają wprowadzone lusterka sterowane od wewnątrz, szyba w drzwiach jest już jednolita, nie dzielona, klamki w drzwiach są ukryte w zagłębieniach przez co bok auta jest bardziej płaski, zmianie ulega także wnętrze kabiny pasażerskiej. Przekonstruowany zostaje również korek wlewu paliwa. Ze zmian technicznych należy nadmienić zastosowanie reflektorów na żarówki H$, co znacznie poprawia widoczność zwłaszcza w nocy oraz kulturalniejszą pracę skrzynki biegów dzięki czemu zespół napędowy uległ znacznemu wyciszeniu. Dzięki elektronicznemu układowi zapłonowemu, jest możliwe wyeliminowanie regulacji zapłonu oraz wzrost dynamiki silnika. Samochód jest dostępny w trzech wersjach: standard, sx i el różniących się wyposażeniem.

W roku 1996 Fiat 126 otrzymuje oficjalną nazwę "Maluch". Jest to dokładna kopia wersji el. W związku z zaostrzeniem wymogów samochód jest wyposażany w katalizator, zagłówki tylnich siedzeń. Autko jest produkowane w wielu wersjach (town, happy end) i kolorach bez większych zmian aż do roku 2000, kiedy ma miejsce oficjalne zakończenie produkcji Fiata 126 w Polsce.

Podsumowując. Samochodzik ten miał się stać realną wizją wolności Polaków w czasach PRL. Miał im dać tą swobodę poruszania się. Tymczasem okazało się, że 126p wcale nie był taki piękny na jakiego był kreowany przez propagandę komunistyczną. Jednakże Polacy pokochali go akceptując wszystkie jego wady i niedociągnięcia. Wciąż można spotkać na ulicach tysiące "maluchów", dla wielu zwłaszcza młodych ludzi jest to jedyna szansa na własne "4 kółka". Nie ulega dyskusji fakt, że jest to autko oldsql'owe, gdyż pamięć o nim nie zaginie...

DAN